TP.HCM – Câu chuyện một bệnh nhân mắc bệnh tăng huyết áp phải lấy máu xét nghiệm đến ba lần chỉ trong bốn ngày điều trị tại một bệnh viện quận ở TP.HCM đang gây bức xúc trong dư luận. Tình trạng này phản ánh thực trạng lãng phí, tốn kém không cần thiết, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc liên thông dữ liệu xét nghiệm giữa các cơ sở y tế.
Xét nghiệm "chồng chéo" gây phiền hà cho người bệnh
Bạn đọc giấu tên tại TP.HCM đã chia sẻ câu chuyện tréo ngoe của gia đình khi người nhà, vốn đang điều trị tăng huyết áp ổn định, phải đối mặt với việc xét nghiệm lặp đi lặp lại. Tối hôm trước nhập viện cấp cứu vì đau đầu và huyết áp tăng, bệnh nhân đã được chỉ định lấy máu xét nghiệm và nhập viện theo dõi. Tuy nhiên, sáng hôm sau, khi tình trạng bệnh nhân đã ổn định và bắt đầu điều trị nội trú, bác sĩ lại yêu cầu thực hiện lại xét nghiệm máu.
Sự việc chưa dừng lại ở đó. Hai ngày sau, khi bệnh nhân được xuất viện và về nhà, huyết áp lại tăng cao. Gia đình đưa người thân quay trở lại chính bệnh viện cũ. Tại đây, bệnh nhân tiếp tục bị yêu cầu làm lại xét nghiệm máu và thậm chí là chụp X-quang, dù phim chụp này chỉ mới được thực hiện cách đó hai ngày. Theo lời bạn đọc, bệnh viện đã yêu cầu gia đình ký cam kết nếu muốn từ chối việc chụp lại X-quang.
"Chỉ trong vài ngày điều trị bệnh mạn tính, người bệnh phải liên tục lấy máu, chụp đi chụp lại. Trong khi hiện nay các bệnh viện đều sử dụng bệnh án điện tử, lẽ ra bác sĩ phòng cấp cứu có thể xem kết quả xét nghiệm của khoa điều trị, hoặc giữa các khoa có thể dùng chung với nhau", bạn đọc bày tỏ sự bức xúc.
Tình trạng này không phải là cá biệt. Trong thời gian qua, nhiều bệnh nhân cũng đã lên tiếng về việc khi tái khám hoặc chuyển khoa trong cùng một bệnh viện, họ vẫn phải làm lại những xét nghiệm đã thực hiện cách đó không lâu. Điều này không chỉ gây tốn kém chi phí điều trị mà còn làm mất thời gian, gây mệt mỏi không cần thiết cho người bệnh.
Cơ sở y tế: Quyết định xét nghiệm thuộc về bác sĩ điều trị
Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, một bác sĩ đang làm việc tại bệnh viện chuyên sâu cho biết, việc chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh hiện nay chủ yếu dựa vào yêu cầu chuyên môn của bác sĩ điều trị. Nếu tình trạng bệnh nhân có sự thay đổi hoặc diễn biến mới, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện lại các xét nghiệm cần thiết để đưa ra chẩn đoán chính xác.
Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ thông tin và hệ thống bệnh án điện tử, việc các kết quả xét nghiệm không được "chia sẻ" hay "sử dụng chung" giữa các khoa, phòng hoặc thậm chí là các bệnh viện đang trở thành một vấn đề cần được giải quyết triệt để.
Bộ Y tế vào cuộc: Xây dựng quy định liên thông dữ liệu xét nghiệm
Trước thực trạng trên, Bộ Y tế đang có những động thái cụ thể nhằm hạn chế tình trạng xét nghiệm lặp lại không cần thiết. Cụ thể, Bộ đang dự thảo một thông tư quy định về danh mục các xét nghiệm, dịch vụ cận lâm sàng và điều kiện sử dụng kết quả cận lâm sàng khi liên thông dữ liệu giữa các cơ sở khám chữa bệnh.
Mục tiêu của quy định này là giảm thiểu sự trùng lặp trong các dịch vụ cận lâm sàng, tận dụng tối đa dữ liệu đã có và tiết kiệm chi phí cho người bệnh cũng như quỹ bảo hiểm y tế.
Theo dự thảo, dự kiến sẽ có hơn 1.100 danh mục xét nghiệm và dịch vụ cận lâm sàng được phép liên thông dữ liệu. Bộ Y tế sẽ quy định chi tiết các yêu cầu về chất lượng của kết quả xét nghiệm để đảm bảo tính tin cậy. Nguyên tắc chung là các phòng xét nghiệm đạt cùng mức chất lượng được công nhận kết quả của nhau. Trường hợp phòng xét nghiệm có mức chất lượng thấp hơn thì phải công nhận kết quả của phòng có mức chất lượng cao hơn.
Đáng chú ý, dự thảo vẫn giữ vai trò quyết định cuối cùng cho bác sĩ điều trị. Bác sĩ sẽ là người đưa ra quyết định có sử dụng kết quả xét nghiệm đã liên thông hay chỉ định làm lại xét nghiệm mới dựa trên sự thay đổi trong tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.
Đối với kết quả chẩn đoán hình ảnh, dự thảo quy định rằng dữ liệu hình ảnh, mô tả và kết luận chỉ được phép liên thông nếu được thực hiện tại cơ sở y tế có giấy phép hoạt động và đúng phạm vi chuyên môn. Bên cạnh đó, thông tin trong hình ảnh phải trùng khớp với hồ sơ bệnh án, không được phép chỉnh sửa hay cắt xén dữ liệu.
Bộ Y tế cũng đề xuất bệnh viện tiếp nhận có thể sử dụng lại hình ảnh đã có để phục vụ công tác điều trị. Tuy nhiên, bệnh viện vẫn có quyền chỉ định chụp lại nếu tình trạng bệnh nhân có sự thay đổi so với thời điểm chụp, hình ảnh quá cũ không còn giá trị lâm sàng, chất lượng hình ảnh kém, thiếu các chuỗi thông tin cần thiết hoặc có nghi ngờ về thông tin người bệnh.
Kỳ vọng giảm gánh nặng chi phí và thời gian cho người bệnh
Bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế, cho biết việc xây dựng quy định về việc sử dụng chung kết quả xét nghiệm và liên thông dữ liệu giữa các bệnh viện sẽ góp phần quan trọng trong việc giảm chi phí xét nghiệm cận lâm sàng. Điều này đồng nghĩa với việc sử dụng quỹ bảo hiểm y tế hiệu quả hơn.
"Từ đó góp phần giảm chi phí, giảm thời gian chờ của người bệnh và tăng tính liên thông dữ liệu trong hệ thống khám chữa bệnh," bà Trang nhấn mạnh.
Dự thảo quy định này hiện đang được lấy ý kiến rộng rãi từ các chuyên gia y tế và cộng đồng. Kỳ vọng lớn nhất là quy định này sẽ sớm được ban hành, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho việc chia sẻ và sử dụng kết quả xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh giữa các bệnh viện, mang lại lợi ích thiết thực cho người bệnh.
Tóm lại, việc liên thông dữ liệu xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh giữa các cơ sở y tế là giải pháp cấp thiết để giảm lãng phí, tiết kiệm chi phí và thời gian cho người bệnh, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế.