Phát hiện đáng báo động về nguy cơ hạ đường huyết ở người bệnh tiểu đường do chậm ăn sau khi tiêm insulin tác dụng nhanh, gióng lên hồi chuông cảnh báo về tầm quan trọng của việc tuân thủ phác đồ điều trị.
Một trường hợp đáng chú ý vừa được ghi nhận tại Bệnh viện Bạch Mai: một phụ nữ 71 tuổi, cư dân Ba Đình, Hà Nội, đã rơi vào tình trạng hôn mê do hạ đường huyết sau khi tiêm insulin. Bệnh nhân, người đã sống chung với bệnh tiểu đường trong 10 năm, đang điều trị bằng phác đồ tiêm 4 mũi insulin mỗi ngày. Sự việc xảy ra vào ngày gia đình tổ chức tiệc sinh nhật của bà. Sau khi tiêm insulin, trên đường đến nhà hàng, bà bị tắc đường, phải chờ taxi trong 45 phút. Thời gian chờ đợi bất ngờ dẫn đến tình trạng hôn mê, buộc bà phải được đưa cấp cứu khẩn cấp.
Hạ đường huyết nguy hiểm: Hơn 60 phút giữa mũi tiêm và bữa ăn
Tại Trung tâm Cấp cứu A9, các bác sĩ xác định đường huyết của bệnh nhân chỉ còn 2 mmol/L - một mức độ cực kỳ nguy hiểm. Theo Tiến sĩ Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, loại insulin bệnh nhân sử dụng thuộc nhóm tác dụng nhanh, khuyến cáo tiêm trước bữa ăn từ 5 đến 15 phút. Sự chậm trễ hơn 60 phút giữa thời điểm tiêm insulin và lúc ăn dẫn đến tình trạng hạ đường huyết nghiêm trọng. Insulin đã phát huy tác dụng làm giảm đường huyết, nhưng thiếu sự bổ sung đường từ thức ăn đã gây ra hậu quả khôn lường.
Cảnh báo nguy cơ biến chứng tiểu đường: Số liệu đáng lo ngại
Vụ việc trên một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn sử dụng insulin đối với người bệnh tiểu đường. Tiến sĩ Bảy cũng chia sẻ thêm về thực trạng đáng lo ngại của bệnh tiểu đường tại Việt Nam. Do nhiều trường hợp được chẩn đoán muộn, biến chứng tiểu đường xuất hiện khá sớm. Thống kê cho thấy, có tới 55% bệnh nhân tiểu đường ở Việt Nam đã mắc biến chứng ngay từ khi phát hiện bệnh.
Hai nhóm biến chứng chính của bệnh tiểu đường: Mạch máu lớn và mạch máu nhỏ
Các biến chứng tiểu đường được chia thành hai nhóm chính: biến chứng mạch máu lớn và biến chứng mạch máu nhỏ. Biến chứng mạch máu nhỏ, được xem là đặc hiệu của bệnh tiểu đường, liên quan chặt chẽ đến việc kiểm soát đường huyết. Đây bao gồm bệnh võng mạc tiểu đường - nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa, và tổn thương mạch máu ở cầu thận - nguyên nhân hàng đầu gây suy thận, buộc bệnh nhân phải lọc máu. Thực tế đáng báo động là 1/3 số bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối cần lọc máu ở Việt Nam là do biến chứng tiểu đường. Ngoài ra, tổn thương dây thần kinh cũng là một biến chứng nguy hiểm, có thể dẫn đến loét bàn chân và thậm chí phải cắt cụt chi.
Tuy nhiên, biến chứng mạch máu lớn mới là mối nguy hiểm gây tử vong cao nhất. Ba nhóm biến chứng mạch máu lớn chính bao gồm: biến chứng mạch vành gây nhồi máu cơ tim; biến chứng mạch máu não gây đột quỵ; và tắc mạch máu chi dưới, dẫn đến loét bàn chân và cắt cụt chi.
Phòng ngừa biến chứng: Tầm soát định kỳ và phát hiện sớm dấu hiệu bất thường
Để giảm thiểu nguy cơ biến chứng, Tiến sĩ Bảy khuyến cáo bệnh nhân tiểu đường nên đi tầm soát các biến chứng định kỳ 6-12 tháng một lần. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như mờ mắt, phù nề, đau ngực, tê bì chân tay, cần ngay lập tức đến gặp bác sĩ chuyên khoa. Việc trì hoãn đến khi các triệu chứng nặng mới đi khám sẽ khiến việc điều trị trở nên khó khăn, thậm chí là quá muộn.
Quản lý bệnh tiểu đường toàn diện: Kiểm soát các yếu tố nguy cơ
Người bệnh tiểu đường thường mắc kèm các bệnh lý khác như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, thừa cân béo phì. Vì vậy, việc kiểm soát cân nặng, huyết áp, mỡ máu là vô cùng quan trọng. Theo dõi đường huyết thường xuyên bằng máy đo đường huyết mao mạch hoặc thiết bị theo dõi đường huyết liên tục (CGM) là cần thiết, thay vì chỉ dựa vào cảm giác. Tuyệt đối không tự ý ngừng thuốc khi đường huyết, huyết áp về bình thường vì kết quả này là do thuốc điều trị. Chế độ ăn uống, lối sống lành mạnh, bao gồm tập luyện thể dục đều đặn, tránh ăn quá no, quá nhiều hoặc quá ít, và tuyệt đối không ăn kiêng quá mức cũng là những yếu tố quan trọng trong việc quản lý bệnh.
Tầm quan trọng của tinh thần lạc quan trong cuộc sống chung với tiểu đường
Tiến sĩ Bảy nhấn mạnh tầm quan trọng của việc người bệnh và gia đình cùng chung sống với bệnh tiểu đường một cách bình an, thoải mái và lạc quan để nâng cao chất lượng cuộc sống.
Tóm lại: Trường hợp hôn mê do hạ đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường 71 tuổi tại Bệnh viện Bạch Mai là lời cảnh tỉnh về nguy cơ tiềm ẩn của việc không tuân thủ phác đồ điều trị và tầm quan trọng của việc kiểm soát đường huyết, phòng ngừa biến chứng tiểu đường.